Η Ιστορία του "Χαμηλού Αη Λια"

 Ο ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος χτίστηκε το 1865 επί Επισκόπου Ευγενίου, στη μνήμη του προφήτη Ηλία. Εξαιτίας της ύπαρξης και άλλου ναού αφιερωμένου στον ίδιο άγιο και για το διαχωρισμό τους, μέχρι το 1925 η συγκεκριμένη εκκλησία ονομαζόταν Χαμηλός Αϊ-Λιάς και η δεύτερη Ψηλός Αϊ-Λιάς, εξαιτίας της υψομετρικής διαφοράς των δύο ναών. Τότε η Εκκλησιαστική Επιτροπεία -κάτι αντίστοιχο με το σημερινό Μητροπολιτικό Συμβούλιο- αποφάσισε την μετονομασία του ναού του χαμηλού Αηλιά σε Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Άλλωστε, από το 1881 είχε αφιερωθεί στην εκκλησία από τον Παπακώτσιο Βαλαγιάννη η εικόνα της Μεταμορφώσεως, γεγονός που συνηγόρησε στη μετονομασία του ναού. Έκτοτε η ονομασία Χαμηλός Αϊ-Λιάς χρησιμοποιείται μόνο ως τοπωνύμιο και το χρησιμοποιούν ακόμα παλιοί και νέοι Κοζανίτες. 


Τον Ιούλιο του 1997 φωτιά κατέστρεψε ολοκληρωτικά τον ιερό ναό, που κατάφερε ωστόσο να ξαναλειτουργήσει μετά τις απαραίτητες επιδιορθώσεις μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. 

Από την 23η Φεβρουαρίου 2014 ο ναός λειτουργεί πλέον με μόνιμο ευφημέριο ο οποίος εξυπηρετεί τόσο τον ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος όσο και το Ιερό εξωκκλήσιο της Αγίας Άννης.